LEHENGIYA KEDÊ, RASTIYA ŞEHÎDAN E

Rêber Apo

Di nîviya sedsala 20’an de, di nav rewşşenbirên
gûftugo pêş dixistin de, rastiya gelê Kurd hat kirp kirin. Yê herî
bingeh ev herikîn di nav kevneşopiya Tirkiye de destpê kir. Kevneşopa
çepê Tirkiyê ya pêngava salên 70’an, hêşt ku zanistiya gelê Kurd bikeve
rojevê. 1970’an de dengê ciwan pir bê tirs û gêş bû. Di dema
dardakirinê de dirûşmeya Denîz gezmîş û hevalên wî ya ji bo biratiya
gelê Tirk û Kurd, xwedî wateyeke dîrokî bû. Di serî de hilperînên Mahîr
Çayan, İbrahîm Kaypakkaya û pir şoreşgerên din heman wateyê hildigirt.
Bi awayeke wêrek bilêvkirina birayatiya gelan a rêhevalên min, rengê
rêwîtiya min a jiyanê diyar dikir. Ji bo min piştî şahadeta van
rêhevalên leheng, şopandina doza wan û pêkanîna xweyalên wan bû wek
meseleyeke namûs ê.



Ez hevalê Denîz, Mahîr û Îbrahîman
bûm. Ez şervanê tolhildana Mazlum, Xeyrî, Kemal û Ferhatan bûm. Di
serdemeke wisa de, ji tevahiya van mînakên dîrokê re bûm mînakê dawî yê
serwextiyê. Di doza van abîdeyên mirovatî de ne tenê şer, hewlê wan ê
aştiyê jî hebû. Di nav qadên ku her milê wî xefikê ve tijeye de
bêtirsbûn. Heger wan ciwanan ewqas agîd û bêtirs xwedî hebûna gelan
derketin, heger di min de jî hestê rûmetiyê hebe, min ê heta dawî xeta
van ciwanan bişopan da. Di Kizildere de şahadeta Mahîr Çayan, îdama
Denîz Gezmîş, erkê girêdanê dabû li ser milên me. Êdî xwendina
dibistanê tenê derfeteke bû. Êdî mîsoger bû ku ezê bi navê gel
tevbigeriya ma. Lê di destpeke de navê gelê ku di darê îdamê de hate
kîrkirin, yanî gelê min çi rewşê de dijî? Di destpeke de pêwîst bû ku
em vê yekê bizanibin. Tiştê ku me di milê piratîk û teorîk de pêşxist,
vebûna Kizildere ye. Wek tovêkê ye. Mahîr û Denîz ketin nav axê, me di
wê xakê de şîn da, em derketin û belav bûn. Ji bo sempatîzanên bi namûs
ên wek me şahadeta Kızıldere a Mahîran, dardekirina Denîzan, erkê
şopandina bîranînan dida.



Di destpêka avakirina PKK’ê
de, ev kom ji 12’deh kesan pêkdihat. Ev kom pir bi rêxistin an jî bi
serwext nebû. Temenê xwe ji feqîrtiyê digirt û dirûstbûn
taybetmendiyeke herî bingeh bû. Civak ji van mil û taybetmendiya wan re
nirxeke mezin dida. Di şêwazê têkoşîna wan de milê herî balkeş
derdikete pêş propagandaya bi axaftin bû. Bi awayeke sînor balevok û
daxûyanî weşan dikirin. Di wê komê de yê herî fedakar û dirûst Hakî
KARER bû. Ger 1977’an de şahadeta wî çêneba, divê ku ev kom ewqas zû
berbi radîkalîzmê ve neçûba. Di vir de şipandina heye pir balkeşe. Çawa
ku çarmixkirina Îsa, hawariyên wî pir bi bawer û bi biryar kir e û di
vê bingehê de ramanê wî ji her deverê cîhanê re belav bû, şahadeta Hakî
Karer jî heman encamê re rê vekire. Pîvanê girêdanbûna bîranîna şehîdan
şopandina xetê û bi awayeke biryar ketina nav xebatan bû. Taybetmendî û
bandorên komplogeran ê ku dixwest belav bike, me berbi hê bêhtir
radîkalbûnê ve birin. Di bûyera PKK’ê de komploya yekem, di milê îdîa,
cîdîbûn û mijara mezinbûnê de roleke mezin liyîst. Ger ev komplo
nehatiba pêkanîn, wê demê ev kom çi şêwazê bigirtana, mijareke nîqaşê
ye. Çêkirina bername û afirandina rêxistina bi navê PKK’ê, ji girêdana
bîranînan û şahadeta Hakî KARER ve hate destgirtin û hate nivîsandin.
Di vê bingehê de di her girse û heremê de endam beştarkirin pêwîstiya
yekîtî û welatpareziyê bû. Ev her dû hevalên Tirk Hakî KARER û Kemal
PÎR, di navbera gelan de ji bo biratî û piştgiriyê, mînakên herî mezin
in. Hakî hevalê me yê herî bi wêrek û dildar bûn. Yê ku rewşa min herî
zû têdigîhiştin bû. Bi awayeke mîsoger rêhevaleke mirovahiyê bû. Ji me
pir bawer bû. Bi awayeke wêrek digot “Ezê bibim, têkoşereke vê dozê.”
Bê ku ez jê re tişteke bibêjim, wê heman demê de pêk dianî. Hakî Karer
têkoşerê vê dozê yê herî bi cewher, dilrast û têkoşerê herî dijwar bû.
Weke heval Mazlum, Hayri, Kemal Pir, Ferhat Kurtay kadroyên pêşeng ên
partiyê yê ku bi rojiya mirinê û çalekiya şewitandinê ve roleke pir
mezin liyîstin. Weke komployeke hûndorîn para xiyanetê jî heye. Di wê
demê de rewş ewqas giran û tevlihev bû ku, di dîrokê de wek
“Berxwedaniya zindana Amed’ê” ve bersiv hate dayîn. Tişta ku dihatin
sipartin komployeke klasîk bû. Armanc û hedefa yekem, tevayî girtîyên
siyasî û şewqa wan bû. Devlet ketibû rêyeke pir bêrehm, ev jî bandora
xwe pir dikir. Lewre “Berxwedaniya zindana Amedê” piştî bîst sal jî
weke kevneşopiyeke zindî didome û ji bo gûhartina polîtîkaya zindanê
roleke dîrokî leyîst. Di xeta azadiya Gel a PKK’ê de weke sembola
helwest û seknandinê, cîhê xwe girt.Bîranîna HAKÎ KARER ve girêdan, me
bir îlana PKK’ê, girêdana bîranîna berxwedanê zindana Amed’ê jî me ber
bi pêngava 15’ê tabaxê ve bir e.



Ez bûm Mem û Derwêşê
Evdiyê hemû Zîn û Edûleyan. Min ji axîna dawî ya Manî, Mazdek û Babekan
em bigirin, tenêbûna Kerbela ya Hûseyîn, eşqa haqiqetê ya Hallaci
Mansûr peyeya dostaniyê ya Pîr Sûltan, hilgirte.



Min
pirsgirika netewî re wisa destpêkir. Piştre bihara 1980 de careke din
kom giranî didan hûndor. Bi awayeke bêbextewarî girtina Kemal Pîr
encamê vê yekê bû. Bi rastî jî Kemal Pîr dikaribû biba milê rastê.
Pêvajoya 12’dê êlûnê nû destpê kiri bû. Li hember vê êrîş û daxtê ku
dihat sipartin, pêwîstiya girêdana xeta wî, pêngava 15’ê tabaxê hate
rewa dîtin. Pêvajoya nû bi awayeke kiryarî destpê dikirin. Ger şehîdên
rojiya mirinê nebana, belkû em şêwazeke cûda de bimana. Dijwartî
bangawazî ji dijwartiyê re dikir. Êdî dîrok rêka dijwariyê de pêşve
diçû. Pêvajoya panzdê tebaxê di heman demê de ji wasiyeta Mazlum doğan
ya ku dibêje “Pêwîst e dengê me ji cîhanê re bê belav kirin” re
bersiveke bû. Li hember van rastî û rûmetiyan, comarê di cewher de na,
di şêwazê de hedef girtin derdiket pêş. Ber bi salê 1980 ve hem kesayet
hem jî PKK wisa şêwaz digirt, pêşberî min rastiya komar bandoreke
serekî bû. Pejrandina nasnameya Kurt mileke, ji bo geleke bike bin
tirbê, her cûran rê û rêbaz di rojevê de bû. Nasname û kesayeta min ku
li gor pêvajoyê taybetmendî û şêwaz girti bû, di vê rewşê de xebateke
herî wate ku ez bikim, ji potansiyel û hêza Kurdan tişteke derxistina
holê bû. Ji bo bîranîna şoreşkerên Tirkiyê û şehîdên me yê mezin Hakî
Karer re, ancax me bi tevger û rêxistineke wisa ve bersiv bida. Konaxa
bîrdozî û teorîk ku ez gîhaştim, dû tiştên bingeh bandora xwe dikir. An
bi baweriyê ve girêday beştarbûneke dilnizm û dirûst, an jî beştariyeke
bi cewherê teorîk û hêza bîrdoziyê re girêday.



Di nava
PKK’ê de sembola nirx û rûmetên herî bilind di serî de Mazlum Doğan,
Kemal Pîr, Hakî Karer, Hayrî Durmuş, Mahsûm Korkmaz û bi hezaran
şehîdên rûmet bi hevsenga vê her dû şêwazê ve beştarbûn û têkoşiyan.
Beştarbûneke bi cewher, van hevalan heta dawî berbi helwesteke leheng
ve bir e. Di dîroka PKK’ê de sembola girêdan û abîdeyên pir mezin hene.
Hakî, Mazlum, Kemal, Mehmet Hayrî, Ferhat, Mahsum, Taylan Özgür, Berzan
Öztürk, Zîlan, Bêrîtan, Bermal û pir şehîdên ku ez nikarim navê wan
bilêvbikim, mînakên hevaltiya mezin hene. Ev nirx û rûmetên têkoşînê
weke pîrtûkeke bi wate ku pêwîst e herdem bê xwendin in. Ji bo wê PKK’ê
weke ku win fêmdikin nikarin bidin şixûlandin.



PKK, em
bêjin Zeynep, ew kesayeteke çawa bû? cesaret û girêdaneke çawa bû?
çalekiyeke çawa bû? ev rêxistin û bîrdoziyeke çawa ye? PKK ne
têgîhîştina wê ye, PKK rastiya wê ye. PKK Hayrî ye, Kemal ê, Hakî ye.
Weke lehengên mezin beşdarbûna dîroka bi wate ye. Ev nirx wisa bi hesan
nehate destxistin. Niha ez di jiyanê de, şehîdên ku xwe kirin xwelî û
bi xweliyên xwe ve, xwe ji nû de afirandin hîm bigirim? an taybetmendî
û alimandinên we yê jiyana biçûk? Di vir de win ê pir vekirîbin. Ezê
nûnertiya ciwantî ya girêday û hevaltiya bi azwerî ku bi Hakî ve destpê
kir, bi Zîlan ve gîhaşt nirxeke, gihaşt ezmanê bikim. Ger win dixwazin
artêş û şer fêm bikin, divê win destpêke xelakeyên vê zîncîrê tê çi
wateyê fêm bikin. Bi vê ve winê xwe bikin xelakeyeke vê zîncîrê. Ev
girêdana şehîda ye. Dema Şehîdên me yê yekem Hakî Karer hate kûştin,
dinê li serê min ve hate xira kirin. Tu hêza min nîn bû ku ez
tolhildana wê bigirim. Di milekê mezinbûna vê têkoşînê, milekê din ez
ber bi çûndinê bûm û milêke din de jî şahadetên pir mezin heye. Gelo li
hember vê rewşê em dikarin çi bikin? Jiyanî kirina rêxistineke, jiyanî
kirina xwe û jiyanî kirina wasiyeta şehîdan heye. Pêwîst bû ku em li
gor girêdana bîranîna wê bersiveke mezin bidin. Axaftineke Kemal Pîr
hebû dibêje “Ey sûbayê dijmin ê kontirgerîlla Êsat Oktay, ji bo ku tû
kêyfxweş nebî, ez tûcar nabêjim dilopeke av bide min. Ez ji te re tûcar
lawahî nakim. Ez ji te re başiyeke wisa tûcar nakim.” Dîroka PKK ya
lehengî di vir de ye. Lehengî, heta dilop û hênasa xwe ya dawî ji
dijminê xwe re lawahiyê nake. Nirx û bedewiya herî mezin jî ev e.